4-اکتوئین: یک محافظ طبیعی طراحی شده توسط طبیعت

اکتوئین یک اسید آمینه طبیعی است که اثرات مختلفی از قبیل محافظت در برابر اشعه ماوراء بنفش خورشید و آلودگی های محیطی، نرم کننده و مرطوب کننده و بهبود سد دفاعی پوست را برای آن قائل شده اند. اکتوئین متعلق به دسته ای از مواد است که به آن اکسترمولیت (Extermolyte) (محافظ در شرایط سخت) گفته می شود. این ماده توسط گونه ای از میکروارگانیسم هایی تولید می شود که می توانند در شرایط سخت (Extreme) مانند دریاچه های نمک، عمق اقیانوس های تاریک، بیابان های خشک، یخچال های قطبی و غیره رشد و زندگی کنند. این ماده پایدار کننده، آنتی اکسیدان و محافظ غشای سلولی این میکروارگانیسم ها می باشد. اکتوئین اولین بار در سال 1985 از باکتری های دریاچه نمک بیابان های مصر بدست آمد. کمپانی Bitop، بیش از 20 سال روی این ماده تحقیقات گسترده ای انجام داده و قابلیت تولید ماده خالص را در بیوراکتورهای خود داراست. این کمپانی بیش از 40 کارآزمایی بالینی برای بررسی اثرات سودمند این ماده روی سلامت عمومی و پوست انجام داده است و آن را جهت بهبود علائم بیماری های التهابی از قبیل آلرژی، آسم، درماتیت، سندرم خشکی چشم، سرماخوردگی و سرفه و پیری پوست توصیه می کند.

اکتوئین یک مولکول آب دوست بوده و در سلول آب را در نواحی اطراف پروتئین، آنزیم و دیواره سلولی نگه داشته و سبب بهبود عملکرد آن ها شده و از آسیب های محیطی محافظت می کند، از این جهت دارای خواص آنتی اکسیدان، ضد التهاب، محافظت در برابر نور و گرما، مرطوب کننده، نرم کننده و ضد چروک می باشد.

در یک مطالعه مشاهده شده که افرادی که کرم حاوی اکتوئین 0.5 درصد را به مدت 4 هفته به نواحی چروک پنجه کلاغی اطراف چشم روزی 2 بار استعمال نموده اند، حدود 20 درصد عمق چروک های آنها کاهش یافته است. استفاده از کرم حاوی اکتوئین 2 درصد روی کل صورت سبب بهبود تمام عملکرهای پوست شامل، کاهش عمق چروک ها، میزان رطوبت پوست، کاهش خشکی و ناهمواری پوست و غیره شده است.

سلول های لانگرهانس (سلول های ایمنی پوست) که به طور طبیعی در اپیدرم وجود دارند، اغلب توسط نور UV خورشید تخریب می شوند. در یک مطالعه نشان داده شده است که استفاده از اکتوئین 0.5 و 0.3 درصد سبب محافظت از سلول های لانگرهانس اپیدرم به ترتیب 100 و 95 درصد در برابر اشعه های مضر خورشید شده است.

یکی دیگر از خواص اکتوئین نرم کنندگی و اثرات ضد التهابی آن است که بخصوص در پوست های حساس می تواند مفید باشد. مشاهده شده اکتوئین 0.5 درصد می تواند سبب حفاظت در برابر خشکی ناشی از مصرف سورفکتنت ها و مواد شوینده پوست می شود که اثرات آن قابل مقایسه با کرم هیدروکورتیزون (کورتیکوستروئید موضعی) می باشد. همچنین یک تحقیق اثرات پیشگیری کننده اکتوئین در برابر اثرات تحریک کنندگی رتینول 0.5 و 1 درصد را در کاربرد همزمان بررسی کرده است و نشان داده که اکتوئین میزان حساسیت، قرمزی، خشکی و سوزش ناشی از مصرف رتینوئیدهای موضعی را تا حد قابل قبولی کاهش می دهد.

علاوه بر اثرات موضعی، با توجه به خواص محافظت کننده بالای اکتوئین به صورت خوراکی نیز کاربرد دارد. در بیماران دچار بیماری های مزمن ریوی (COPD) مشاهده شده مصرف اکتوئین خوراکی سبب بهبود التهاب ریه می گردد. همچنین در رینیت آلرژیک (آبریزش بینی ناشی از حساسیت به مواد آلرژن) استفاده اسپری و قطره بینی حاوی 1 درصد اکتوئین توصیه می شود. محصولات برند Fusion Allergy که شامل، قطره چشمی، اسپری بینی، اسپری چشمی، ماسک صورت و ژل موضعی است، بر اساس اثرات محافظتی اکتوئین طراحی و تولید شده است.

علاوه بر اینکه اکتوئین یک ماده موثره چند عملکردی در فرآورده های مراقبت از پوست است، به دلیل خواص ضد التهابی و محافظت کنندگی آن، می تواند سبب کاهش عوارض جانبی دیگر مواد کازمسیوتیکال مانند آلفا هیدروکسی اسیدها و رتینوئیدها گردد و می تواند در ترکیب با آنها به کار رود. بنابر این به نظر می رسد، اکتوئین به عنوان ماده موثره در فرآورده های آرایشی- بهداشتی از آینده روشنی برخوردار خواهد بود و با معرفی بیشتر آن در جهان مانند هیارونیک اسید و نیاسینامید در لیست پر مصرف ترین اکتیوهای کازمتیک قرار خواهد گرفت.

ما در برند EMONI از اکتوئین در محصولات لاین Exemo (پوست حساس و دارای اگزما) شامل ضد قرمزی صورت اگزمو و کرم دست اگزمو، در محصولات لاین Lucidient (پوست خشک و دارای چروک) شامل، تونر لوسیدینت و مرطوب کننده لوسیدینت، ضد چروک زیر 34 سال لوسیدینت استفاده نموده ایم.

دکتر سمیه نیکنام

داروساز- دکتری تخصصی فارماسیوتیکس

تاریخ انتشار: 03-09-1403