18-گلیکولیک اسید: اسیدی ملایم برای سلامت و شفافیت پوست

گلیکولیک اسید، یکی از شناخته‌شده‌ترین و پرکاربردترینآلفا هیدروکسی اسیدها است و در دنیای مراقبت از پوست به عنوان یک ماده موثر و کارآمد شناخته می‌شود. این اسید با ویژگی‌های منحصر به فرد خود، به‌ویژه در لایه‌برداری و بهبود ساختار پوست، در محصولات مختلف کازموسیوتیکال کاربرد دارد. گلیکولیک اسید با حذف سلول‌های مرده پوست از سطح آن، موجب شفافیت، یکنواختی رنگ پوست، کاهش چین و چروک و بهبود بافت پوست می‌شود. علاوه بر این، به دلیل اندازه مولکولی کوچک و توانایی نفوذ به لایه های زیرین پوست، باعث تحریک تولید کلاژن، تقویت آبرسانی و بهبود انعطاف‌پذیری پوست می گردد. این ویژگی ها گلیکولیک اسید را به یکی از ترکیبات محبوب و مؤثر در فرمولاسیون محصولات ضد پیری، ضد لک، لایه‌بردار و آبرسان تبدیل کرده است. این ماده از طریق سنتز شیمیایی یا از منابع طبیعی مانند نیشکر و میوه های خاص استخراج می شود.

در این مقاله، به بررسی ویژگی های گلیکولیک اسید و محصولات حاوی آن می پردازیم و به سوالات متداول در خصوص این ماده پاسخ می دهیم.

ویژگی های کلیدی گلیکولیک اسید

لایه‌برداری: گلیکولیک اسید به‌عنوان یک لایه بردار شیمیایی قوی، با حذف سلول های مرده از سطح پوست، به بهبود بافت و شفافیت آن کمک می کند. این فرایند علاوه بر بهبود ظاهر پوست، به کاهش لک ها و هایپرپیگمانتاسیون نیز کمک می کند.

ضد پیری: استفاده منظم از گلیکولیک اسید می تواند با تحریک تولید کلاژن، خطوط ریز و چین و چروک ها را کاهش دهد و موجب جوانسازی پوست گردد. این اسید همچنین به تقویت استحکام پوست کمک می کند.

بهبود بافت و رنگ پوست: گلیکولیک اسید با صاف کردن پوست زبر و بهبود بافت کلی آن، رنگ پوست را یکنواخت کرده و به درمان لکه های تیره و هایپرپیگمانتاسیون کمک می کند.

درمان آکنه: گلیکولیک اسید با جلوگیری از انسداد منافذ پوست توسط سلول های مرده، به کاهش جوش ها و پیشگیری از بروز آکنه کمک می کند.

آبرسانی و مرطوب کنندگی: این اسید به نگهداری رطوبت در پوست کمک کرده و باعث هیدراته شدن آن در طول زمان می شود.

غلظت های موجود در محصولات

غلظت های پایین (0.5 تا 2 درصد): در محصولات مراقبت از پوست مانند تونرها، سرم ‌ها و شوینده های صورت موجود هستند و برای استفاده روزانه مناسب می‌باشند.

غلظت های متوسط (2 تا 10 درصد): در محصولات ضد چروک و پیری و ضد لک و روشن کننده به کار می رود.

گلیکولیک اسید در غلظت های پایین و متوسط در محصولاتارایشی-بهداشتی به صورت نمک خنثی شده به کار می رود. زیرا استفاده از گلیکولک اسید در غلظت های بالای 2 درصد در فرمولاسیون های روغن در آب سبب کاهش pH فرمولاسیون تا حدود 2 می باشد که برای پوست مناسب نیست، اغلب در این محصولات با افزودن سدیم هیدروکساید و یا دیگر عوامل خنثی کننده، pH محصول را تا حدود 4.5 افزایش می دهند تا سبب تحریک و حساسیت پوست نگردد. لذا گلیکولیک اسید در این اغلب این فرمولاسیون ها به صورت ملح وجود دارد که خواص مرطوب کنندگی بالاتری را نیز دارا می باشد.

غلظت های بالا (۲۰-۷۰%):

این غلظت ها اغلب در پیلینگ های شیمیایی حرفه‌ای استفاده می شوند و باید تنها توسط متخصصین باتجربه به کار روند، چرا که ممکن است موجب تحریک شدید پوست گردد و نیاز به طی شدن دوران نقاهت و مراقبت برای بازیابی ساختار پوست دارد.

محصولات رایج حاوی گلیکولیک اسید

محصولات حاوی گلیکولیک اسید، مانند کرم‌ها، لوسیون‌ها، تونرها و ماسک‌ها، به دلیل خواص لایه‌برداری و جوان‌سازی پوست، بسیار محبوب هستند. این محصولات با کاهش سلول های مرده، بهبود بافت پوست و کاهش چین و چروک ها و لکه‌های تیره کمک می کنند. در یک مطالعه علمی که در سال 2020 انجام شد، اثرات محصولات آرایشی حاوی گلیکولیک اسید در غلظت‌های ۸ تا 25 درصد و pH  حدود 4 بر روی پوست انسان بررسی گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که همه فرمولاسیون ها با توجه به غلظت، موجب لایه‌برداری پوست شده و سطح کلاژن را افزایش می دهند. استفاده منظم از این محصولات به شفافیت و یکنواختی رنگ پوست کمک کرده و پوست را سالم‌تر و شاداب‌تر نشان می دهد.

محصولات رایج حاوی گلیکولیک اسید شامل موارد زیر هستند:

تونرها: تونرهای حاوی گلیکولیک اسید به لایه‌برداری پوست کمک کرده و آن را برای مراحل بعدی مراقبت آماده می سازند.

سرم ها: سرم‌های گلیکولیک اسید به‌منظور درمان مشکلات عمیق‌تری چون لک ها، خطوط ریز و بافت ناهموار پوست استفاده می شوند.

کرم ها: در کرم های ضد لک، روشن کننده و ضدچروک و جوانساز کاربرد دارد.

محلول های پیلینگ: این محصولات لایه‌برداری عمیق‌تری انجام می دهند و معمولاً در درمان‌های حرفه‌ای کاربرد دارند.

عوارض جانبی گلیکولیک اسید

گلیکولیک اسید ممکن است باعث تحریک، خشکی یا حساسیت موقت پوست به‌ویژه برای افرادی که پوست حساس دارند، شود. با این حال، این اثرات معمولاً موقتی بوده و با استفاده منظم از محصولات حاوی این ماده، پوست به مرور زمان به آن سازگار می شود. برای اطمینان از استفاده بی‌خطر از این محصولات ، مهم است با مشورت پزشک یا داروساز خود، محصول مناسب پوست خود را انتخاب کرده و از آن به‌طور صحیح استفاده کنید. همچنین، گلیکولیک اسید می تواند حساسیت پوست به آفتاب را افزایش دهد، بنابراین استفاده از کرم ضد آفتاب در هنگام استفاده از این محصولات ضروری است.

پرسش های متداول

1. گلیکولیک اسید چیست؟

گلیکولیک اسید یک آلفا هیدروکسی اسید (AHA) است که از نیشکر و میوه‌های دیگر استخراج می‌شود و به لایه‌برداری ملایم پوست کمک می‌کند.

2. گلیکولیک اسید چه فوایدی برای پوست دارد؟

این ماده به کاهش سلول‌های مرده پوست، بهبود بافت، کاهش چین و چروک‌ها و یکنواختی رنگ پوست کمک می‌کند. همچنین باعث افزایش تولید کلاژن و آبرسانی به پوست می‌شود.

3. آیا گلیکولیک اسید برای همه انواع پوست‌ ها مناسب است؟

گلیکولیک اسید ممکن است برای پوست‌های حساس تحریک‌کننده باشد، بنابراین بهتر است افرادی با پوست حساس از محصولات با غلظت پایین استفاده کنند، تا به تدریج به این محصول عادت کنند.

4. چگونه باید از محصولات حاوی گلیکولیک اسید استفاده کرد؟

برای شروع، از محصولات با غلظت پایین استفاده کنید و به مرور میزان آن را افزایش دهید. بهتر است در شب استفاده شود و در طول روز از ضدآفتاب استفاده کنید، زیرا پوست نسبت به آفتاب حساس‌تر می‌شود.

5. آیا استفاده از گلیکولیک اسید می‌تواند باعث حساسیت شود؟

بله، گلیکولیک اسید می‌تواند باعث تحریک موقت پوست، به‌ویژه در افراد با پوست حساس شود. این اثرات معمولاً گذرا هستند و با استفاده منظم از محصولات با غلظت مناسب و سازگاری پوست، کاهش می یابند.

در محصولات امونی، از گلیکولیک اسید در فرآورده های ضد لک و روشن کننده خانواده Brilliant شامل روشن کننده بدن و ضد لک شب و در فرآورده های ضد چروک خانواده 5-Peptide شامل ضد چروک عمقی پوست و ضد چروک دور چشم و در ضد چروک و کرم مغذی لوسیدنت با غلظت های موثر و مناسب با نوع محصول استفاده شده است.

دکتر نیکا حدادیان- دکتر سمیه نیکنام

1403/10/23

منابع:

Sharad J. Glycolic acid peel therapy–a current review. Clinical, cosmetic and investigational dermatology. 2013 Nov 11:281-8Okano Y, Abe Y, Masaki H, Santhanam U, Ichihashi M, Funasaka Y. Biological effects of glycolic acid on dermal matrix metabolism mediated by dermal fibroblasts and epidermal keratinocytes. Experimental dermatology. 2003 Oct;12:57-63

DiNARDO JC, Grove GL, Moy LS. Clinical and histological effects of glycolic acid at different concentrations and pH levels. Dermatologic surgery. 1996 May;22(5):421-4

Narda, M., Trullas, C., Brown, A., Piquero‐Casals, J., Granger, C., & Fabbrocini, G. (2021). Glycolic acid adjusted to pH 4 stimulates collagen production and epidermal renewal without affecting levels of proinflammatory TNF‐alpha in human skin explants. Journal of cosmetic dermatology, 20(2), 513-521